Focail Nahuatl (agus a gciall)

Ábhar

• Sloinn go minic i Nahuatl
• Focail go minic i Nahuatl

Is teanga í Náhuatl a tháinig chun cinn sa 5ú haois i Meicsiceo agus, i mbeagán ama, a tháinig chun bheith ina teanga tráchtála i measc mhuintir na háite. Ciallaíonn an focal Nahuatl "Teanga bog agus milis”.

Sa lá atá inniu ann labhraíonn níos mó ná milliún go leith Meicsiceo an teanga seo.

Ainmfhocail i Nahuatl

Daoine (tlacatl)

• cihuatl: bean chéile
• cihuatl: bean
• colli: seanfhear, seanathair
• cón: mac
• conetl: leanbh

Teaghlach (cenyeliztli)

• ichpochtli: cailín, bean óg, chailleann
• icniuhtli: cara
• icniuhtli: deartháir
• icnotl: ilamatl dílleachta: seanbhean, seanmháthair
• nantli: máthair, máthair
• oquichtli: fear, fireann
• piltzintli: leanbh
• pochtecatl: ceannaí
• tahtli: athair, daidí
• tecuiloni: fear homaighnéasach
• telpochtli: buachaill, fear óg
• temachtiani: múinteoir, múinteoir
• temachtilli: mac léinn, printíseach
• tenamictli: fear céile
• tlacah: daoine
• tlahtoani: rialóir
• tlamatini: saoi, scoláire (duine)
• xocoyotl: deartháir níos óige

Comhlacht (nacayotl)

• ahuacatl: testicle
• camalotl: béal
• nacatl: feoil
• cuaitl: ceann
• cuitlapantli: ar ais
• elpantli: cófra
• icxitl: chos
• ixpolotl: súil
• ixtli: forehead, aghaidh
• iztetl: ingne
• maitl: lámh
• mapilli: méar
• mapilli: méar
• metztli: cos
• molictli: elbow ahcolli: gualainn // lámh
• nenepilli: teanga (muscle)
• piochtli: piocha
• quecholli: muineál
• tentli: liopaí
• tepilli: faighne
• tepolli: bod
• tzintamalli: masa
• tzontecomatl: ceann
• xopilli: ladhar

Ainmhithe (yolcame)

• axno: asal
• axolotl: axolotl
• azcatl: seangÚn
• cahuayo: capall
• chapolin: chapulín
• coatl: nathair
• copitl: firefly
• coyotl: coyote
• cuacue: res
• cuanacatl: rooster
• cuauhtli: iolar
• cueyatl: frog
• epatl: skunk
• huexolotl: turcaí
• huilotl: colm
• huitzitzilin: cromáin
• ichcatl: caoirigh
• itzcuintli: madra
• mayatl: mayate
• michin: iasc
• miztli: puma
• miztontli: cat
• moyotl: mosquito
• ozomatli: moncaí
• papalotl: féileacán
• pinacatl: pinacate
• piotl: sicín
• pitzotl: muiceoil
• polócó: asal

Plandaí (xihuitl)

• ahuehuetl: agüegüete
• cuahuitl: crann
• malinalli: féar cam
• metl: maguey, pita
• qulitl: quelite

Bia (tlacualli)

• acatl: giolcach
• ahuacatl: avocado iztatl: salann
• atolli: atole
• cacahuatl: peanut
• centli: arbhar
• chilli: chile
• cuaxilotl: banana
• etl: bean
• lalax: oráiste
• molli: caochÚn // stobhach
• nacatl: feoil
• nanacatl: fungas
• pinolli: pinole
• pozolatl: pozole
• caitei: tamale
• texocotl: tejocote
• tlaxcalli: tortilla
• tzopelic: milis

Sloinn go minic i Nahuatl

• kema: sea
• grá: níl
• Ken tika?: Conas atá tú?
• ¿Quen motoka?: (Cén t-ainm atá ort?) Cén t-ainm atá ort?
• ¿Kampa mochan?: (Cá bhfuil do theach?) Cá bhfuil tú i do chónaí?
• ¿Kexqui xiuitl tikpia?: Cén aois thú?
• ne notoka: "is é mo ainm" "is ainm dom"
• nochan ompa: "tá mo theach istigh" nó "Tá mé i mo chónaí ann"
• nimitstlatlauki: (Tá mé ag fiafraí díot) le do thoil
• nimitstlatlaukilia: (Iarraim ort) le do thoil
• tlasojkamati: go raibh maith agat
• senka tlasojkamati: go raibh míle maith agat

Focail go minic i Nahuatl

• Esquite: sneaiceanna arbhar
• cuddle: rud éigin a mhaolú leis na méara
• avocado: ciallaíonn testicle. Glacann an t-ainm avocado chun tagairt a dhéanamh do na torthaí ar a dtugtar avocado an t-ainm seo freisin mar gheall ar a chosúlacht le testicle.
• seacláid: mais cócó, im agus siúcra
• comal: is é an uileán ina ndéantar tortillas arbhar a chócaráil
• cara: cúpla nó cara
• jícara: árthach déanta le pumpkin. úsáidtear iad chun pozol nó tejate a ól
• wey: rud a chiallaíonn mór, onórach agus urramach. Cuireann go leor daoine an téarma seo i gcomparáid le "damh".
• Tuí. Is gas log tirim é
• Tianguis: Margadh
• Trátaí. uisce saille
• Eitleog: féileacán
• Corn: Corn ar an cob
• Guacamole: Salsa
• Guma coganta: Guma coganta
• Mitote: Damhsa
• Tlapareía: Suíomh ina bhfuil uirlisí oibre agus péintéireachta ar díol